ซึ่งแต่เดิมนั้น อัตราโทษฐานจำหน่ายยาเสพติดประเภทร้ายแรงอย่างเมทแอมเฟตามีน หรือมีไว้ในครอบครองเพื่อจำหน่ายตาม พ.ร.บ. ยาเสพติด พ.ศ. 2522 จะมีอัตราโทษมากน้อยเพียงไรขึ้นอยู่กับปริมาณสารบริสุทธิ์หรือปริมาณของจำนวนหน่วยการใช้ยาเสพติดเป็นสำคัญ ซึ่งเดิมมีอัตราโทษต่ำสุดจำคุกตั้งแต่ 4 ปี อัตราโทษสูงสุดคือจำคุกตลอดชีวิตหรือประหารชีวิต

            แต่หลังจากมีพระราชบัญญัติออกประกาศให้บังคับใช้ประมวลกฎหมายยาเสพติด พ.ศ. 2564 มีผลบังคับใช้เมื่อวันที่ 9 ธันวาคม 2564 เป็นต้นมานั้น ทำให้กฎหมายที่ใช้ในขณะกระทำความผิดแต่เดิมนั้นแตกต่างกับประมวลกฎหมายยาเสพติด พ.ศ.2564 ซึ่งเป็นกฎหมายที่ได้ประกาศบังคับใช้ในภายหลังกระทำความผิด กล่าวคือเนื้อหาสำคัญของประมวลกฎหมายยาเสพติด พ.ศ.2564 ได้กำหนดอัตราโทษความผิดในลักษณะเดียวกันต่ำกว่ากฎหมายยาเสพติดแต่เดิมมากนัก เนื่องจากมิได้พิจารณาจากปริมาณของสารเสพติดเป็นกฎเกณฑ์ในการกำหนดระวางโทษ ซึ่งการลงโทษผู้กระทำความผิดตามประมวลกฎหมายยาเสพติด พ.ศ. 2564 แม้จะมียาเสพติดของกลางปริมาณมาก ก็มีอัตราโทษอย่างสูงไม่ถึงจำคุกตลอดชีวิตหรือประหารชีวิต ซึ่งข้อหาตามฟ้องของพนักงานอัยการโจทก์ในช่วงระยะแรกๆ 

ที่เพิ่งประกาศบังคับใช้ประมวลกฎหมายยาเสพติด พ.ศ.2564 นั้น มิได้ขอลงโทษจำเลยเพราะเหตุพฤติการณ์การกระทำความผิดร้ายแรงเกี่ยวกับยาเสพติด แต่เพียงขอให้ลงโทษตามมาตรา 145 วรรค 1  ซึ่งเป็นบทเบามีอัตราโทษจำคุกสูงสุดไม่เกิน 15 ปีเท่านั้น ดังนั้นอัตราโทษที่ศาลจะลงตามประมวลกฎหมายยาเสพติด พ.ศ. 2564 จึงเป็นคุณแก่ผู้กระทำความผิดยิ่งกว่า ทั้งประมวลกฎหมายยาเสพติด พ.ศ. 2564 ยังเปิดโอกาสให้ผู้ถูกตั้งข้อกล่าวหาได้ต่อสู้คดีได้อย่างเต็มที่กว่ากฎหมายยาเสพติดแต่เดิม ซึ่งที่ผู้เขียนมีประสบการณ์มา ก็พอมีแนวคำพิพากษาศาลชั้นต้นที่ได้ลงโทษจำเลยตามประมวลกฎหมายยาเสพติดดังนี้ 

        คดี ย3651/64 ศาลจังหวัดสงขลาฐานมีไว้ในครอบครองเพื่อจำหน่ายยาเสพติด (เมทแอมเฟตามีน ปริมาณสารบริสุทธิ์ 50 กรัม) จำคุก 15 ปี และปรับ 1,500,000 บาท ตามประมวลกฎหมายยาเสพติด พ.ศ.2564 มาตรา 145 วรรค 1 จำเลยให้การรับสารภาพเป็นประโยชน์แก่การพิจารณา มีเหตุบรรเทาโทษลดโทษให้กึ่งหนึ่ง ตามประมวลกฎหมายอาญามาตรา 78 คงจำคุกฐานนี้ 7 ปี 6 เดือน    

       คดี ย1932/2564 ศาลจังหวัดนาทวี ฐานร่วมกันมีไว้ในครอบครองเพื่อจำหน่ายยาเสพติด (ยาบ้า 2,605 เม็ด ปริมาณสารบริสุทธิ์ 25 กรัม) ศาลระวางโทษจำคุก 15 ปี และปรับ 1,500,000 บาท ตามประมวลกฎหมายยาเสพติด พ.ศ.2564 มาตรา 145 วรรค 1  แต่คดีนี้เนื่องจากจำเลยเป็นข้าราชการกระทำความผิด ศาลจึงระวางโทษจำคุกจำเลยเพิ่มอีก 3 เท่าเป็นจำคุก 45 ปี  จำเลยให้การรับสารภาพ